В статье проанализировано влияние параметров потока в камере сгорания на эмиссию NOx. Исследуется влияние на уровень термических и мгновенных NOx давления, времени пребывания газов в камере сгорания и степени смешивания топлива и воздуха. Результаты исследования показывают, что эмиссия мгновенных NOx не зависит от давления в камере сгорания. Рост температуры пламени увеличивает образование не только термических NOx, но и мгновенных NOx. В качестве параметра смешивания топлива и воздуха выбрано отношение флуктуаций среднего коэффициента эквивалентности к среднему коэффициенту эквивалентности. Показано, что сжигание предварительно перемешанных смесей при температуре пламени <1950К и с малым временем пребывания в зоне горения обеспечат сведение до минимума объёмов термических NOx и достижение сверхнизких уровней эмиссии NOx в целом. На основе полученных зависимостей сформулированы требования к созданию новых горелочных устройств для камер сгорания газовых турбин с уровнем выбросов оксидов азота меньше 20 ppm при 15%О2. Статья может быть интересна исследователям и специалистам в области теплоэнергетики.

https://doi.org 10.48081/CPYH8655

2022

Выпуск 2

Отсутствие проверенных методов функциональной диагностики виткового замыкания в обмотках ротора синхронного компенсатора и возникновение таких повреждений в габоритных электротехнических оборудованиях приводит к большим экономическим затратам. В статье приведен поиск диагностических признаков возникновения короткого замыкания в обмотках ротора на основе вейвлет-анализа ЭДС на выходных данных датчика магнитного поля, установленного в СК. На базе непрерывного вейвлет-преобразования проведена оценка экспериментальных данных для получения графика во временной шкале, позволяющего выявлять локальные неоднородности исследуемого сигнала. Алгоритм тестировался на оснований данных датчиков, которые установлены непосредственно на самом синхронном компенсаторе. На оснований отклонения данных спектрограммы непрерывного вейвлет-преобразования сигнала от датчика рассеяния магнитного поля можно выявить наличие витковых замыканий в обмотке синхронного компенсатора. Предложенный метод обработки данных позволяет заблоговременно выявлять витковые замыкания.

https://doi.org 10.48081/VKAK6934

2022

Выпуск 2

Жергілікті Ethernet желілерінің негізгі сипаттамаларына әртүрлі физикалық сипаттағы көптеген факторлар әсер етеді, олардың ішінде: бұралған жұп параметрлер, Физикалық деңгейде кодтау, Физикалық деңгейде электр сигналдарын түрлендіру, импульстік кедергілердің параметрлері. Бұл мақалада байланыс желілері арқылы ультра қысқа электромагниттік импульстардың әсерінен Ethernet жергілікті желісінің фрагментінің модельдеу моделі жасалды, бұл әртүрлі параметрлері бар ультра қысқа электромагниттік импульстарға ұшыраған кезде кадр қателерін анықтауға мүмкіндік береді. Модельдеу моделі MatLAB/Simulink ортасында жасалды. Компьютерлік эксперименттер жүргізілді. Компьютерлік модельдеу нәтижелері бойынша қысқа мерзімді электромагниттік импульстардың параметрлері таңдалды, бұл ақпараттық сигналдардың үлкен бұрмалануына әкеледі, олар кейіннен табиғи эксперимент жүргізу кезінде қолданылады. Модельдеу модельдерінің блоктарын жасау үшін Simulink: Communications Toolbox кеңейтімін қолданамыз. Бұл кеңейту пакеті MATLAB ортасында телекоммуникациялық жүйелерді модельдеуге байланысты есептеулерді жүргізуге арналған. Біріншіден, пакет функциялары сандық байланыс жүйелеріне бағытталған, бірақ аналогтық модуляция және демодуляция функциялары да бар. Бұл мақалада 10GBase-T технологияларына негізделген жергілікті есептеу желілеріне ультра қысқа электромагниттік импульстардың әсер ету модельдері қарастырылғандықтан, төменде көрсетілген стандарттар үшін әзірленген және жетілдірілген модельдер келтірілген.

https://doi.org 10.48081/MCRJ4860

2022

Выпуск 2

В данной статье проанализировано современное состояние проблемы применения промышленных и техногенных отходов энергетики и металлургии в строительной отрасли в целом, выполнен обзор мирового и отечественного опыта использования промышленных отходов в строительной керамике. Доказано, что многотоннажное производство керамических строительных материалов сопровождается активным потреблением природного сырья, приводя к постепенному его истощению. Поэтому производители строительных материалов испытывают потребность в расширении сырьевой базы природного сырья, а также вовлечения в производство техногенных отходов. Это влечет за собой необходимость изыскания новых научных подходов к выбору сырьевых материалов, выработке критериев оценки возможности использования такого сырья для получения высококачественных строительных материалов. Решение этих проблем требует проведения теоретических и поисковых исследований по изысканию путей и способов получения керамических и композиционных структур, обеспечивающих достижение высоких механических характеристик и других эксплуатационных свойств. В статье проведен анализ научных трудов по применению техногенных отходов топливно-энергетического комплекса в строительной керамике: золы-уноса с ТЭЦ, металлургического шлака и красного шлама.

https://doi.org 10.48081/JXDI3996

2022

Выпуск 2

Мақалада фазалық роторы бар асинхронды үш фазалы қозғалтқыштың көмегімен басқару арнасын құру мүмкіндігі қарастырылған. Зерттеудің мақсаты-дөңгелек ағашты сұрыптау үшін басқару арнасын іске асыру әдістерін жасау. Ағаш материалдарын автоматтандырылған сұрыптау қазіргі заманғы орман қоймаларында, Ағаш өңдеу және ағаш өңдеу кәсіпорындарында негізгі жұмыс түрлерінің бірі болып табылады. Автоматтандырылған сұрыптау кезінде бойлық транспортерлер олардың жұмысын автоматты басқаруды қамтамасыз ететін бөрене шашыратқыштармен және командалық аппараттармен жабдықталады. Сұрыптау құрылғысын таңдау қойманың жүк айналымына, ассортименттің құрамына, сұрыптаудың бөлшектілігіне және тұтынушыларға ағаш материалдарын жөнелту жағдайларына байланысты, әдетте, дөңгелек ағашты сұрыптау кезінде негізінен тізбекті орман тасымалдаушылары қолданылады. Бұл жұмыста басқару каналын іске асыру үшін тахогенераторлар мен реттелетін электр жетегін қолдану, Бақылау каналының жылдамдығын реттеу және үздіксіз сұрыптау құрылғыларының қосымша құралдарын қолданбай басқару мүмкіндігі қарастырылған.зерттеу Matlab 2021a-да модельдеу әдісін қолданды, бұл басқару каналының дамыған іске асырылуының жұмыс қабілеттілігін тексеруге және басқару каналының жұмыс көрсеткіштерінің қателіктерін бағалауға мүмкіндік береді. Модельдеу нәтижелері басқару арнасын іске асырудың ұсынылған әдісін практикалық қолдану мүмкіндігін растады. Алынған нәтижелерге сүйене отырып, дискретті сұрыптау құрылғыларын басқару үшін басқару арнасын іске асырудың бұл әдісін қолдануға болады деп қорытынды жасауға болады.

https://doi.org 10.48081/YBLX2364

2022

Выпуск 2

Ұсынылып отырған жұмыста қорғанысты құру мүмкіндігі критикалық мәндерге жету бойынша емес, қорғалатын объектінің күйін сипаттайтын шамалардың өзгеру динамикасы бойынша қарастырылады. Біздің жағдайда жүйенің күйін, оның ішінде қалыпты емес жұмыс режимінің түрін анықтау үшін анық емес логика (Fuzzy Logic) элементтерін пайдалану ұсынылады. Әр түрлі салаларда анық емес логика мен нейрондық желілерді қолдану мысалдарын зерттеу негізінде, бір фазалы қысқа тұйықталуды анықтау үшін электр желілерін қорғау және автоматтандыру құрылғыларында анық емес логика элементтерін қолдану мүмкіндігі мен тиімділігі дәлелденген.

https://doi.org 10.48081/KLTX7071

2022

Выпуск 2

Загрязнение воздуха представляет собой комплексную проблему, которую необходимо рассматривать с разных сторон. Проблема атмосферного воздуха особенно остро стоит в крупных городах страны, где сосредоточено много людей и наблюдаются самые высокие риски ухудшения здоровья. Предлагается уникальная разработка для решения проблем воздуха в крупных городах и положительного вклада в устойчивое и здоровое городское развитие. Разрабатывается пилотный прототип биотехнологической системы — фильтра с использованием мха сфагнума как естественного очистителя. Данное решение действует как воздушный фильтр, поглощает мелкую пыль, очищает воздух и создает благоприятное пространство для окружающих. Предлагаемое решение включает в себя необходимые автоматизированные системы, поддерживающие жизнеспособность выбранного типа предприятия в режиме реального времени. Данные предложенные системы автоматически обеспечивают необходимую температуру, влажность, тень и другие необходимые условия. Системы управления должна работать в постоянном режиме, так как в противном случае это может негативно сказаться на живых растениях. В рамках исследования, была сформулирована многопараметрическая система управления, которая доказала свою высокую эффективность для решения экологических проблем и улучшения качества жизни горожан.

https://doi.org 10.48081/SQZP6550

2022

Выпуск 2

Материалы статьи относятся к сфере альтернативной энергетики и могут быть использованы для электроснабжения отдельных автономных потребителей, в частности сельских поселений, коттеджных, дачных поселков, комплексов отгонного животноводства, поливного земледелия и других фермерских хозяйств, малых предприятий различного назначения, отдаленных нефте- и газопропромысловых участков. В статье приведен анализ автономных систем электроснабжения с конструкциями ветроколес подобных приведенному в статье, но имеющие ряд недостатков, которые затрудняют их применение на практике. Рассмотрен вариант ветрогенератора, ранее разработанный авторами статьи, у которого имеется два встречно вращающихся ветроколеса, который обладает преимуществами по сравнению с известными ветрогенераторами. Далее предложена конструкция ветрогенератора на базе разработки авторов и принципиальная схема управления ветрогенератором и схема автономного электроснабжения, которые являются дальнейшим развитием как ветрогенерирующих установок, так и схем автономного электроснабжения. Кроме этого в статье приведена конструкции стендов для выполнения экспериментальных исследований ветроэнергетических характеристик ветрогенераторов и фотография разработанного лабораторного образца ветроустановки со встречновращающимися ветроколесами в ходе испытаний в реальных условиях.

https://doi.org 10.48081/VDFE3105

2022

Выпуск 2

Аннотация. Зерттеудің мақсаты мобильдік қосымшанынң концептулды моделін сызудың үлкен мағыздылығын қарастырып, оны эксперимент арқылы дәлелдеп көрсету болып табылды. Осы мақсатқа жету үшін студенттердің қозғалысын бақылайтын мобильдік қосымшаның концептуалды моделі көрсетілген. Сонымен қатар модельдеудің басты мақсаттың бірі моделдеу диаграммалардың арасында тиістісін таңдап қосымшаның бөлшектерінің арасындағы логикалық қатынасты дұрыс көрсету, біздің жағдайды Use Case және Sequential диаграмма арқылы қосымша қолданушысымен оның әрекетінің моделін, әрі сол бизнес-процесстерді декомпозициалауын көрсету. Себебі қосымшаның концептуалды моделі арқылы қосымшаның пайланушыларының әрекеттерін және солардың өзара қатынасын көрсетіп бағдарламаушының қателерінің алдын алу болып табылады. Аталмыш эксперимент бойынша, топқа бөлінген бағдарламалаушылардың жіберілген қателері есептелініп, пайыз қатынасымен көрсетілді, яғни концептулды модельмен істеген топта 20% қате кетті, ал модельсіз жасаған топта 65% қате кетті. 65% қате концептуалды модельдегі көрсетілген объектілердің өзара қатынастарын алмастырып алудан тұрады. Яғни объектілерге әрекеттер дұрыс тағайындалмаған, бағдарламалаушылар мәселені дұрыс түсінбеген, бірнеше рет есепті қайталап жібергені кездесті. 20% қате бағдарламалаушылар өздігінен қандайда бір функция қосыт, ол функция басқа бір функцияға әсері тигеннен шықты.

https://doi.org 10.48081/GOVY7026

2022

Выпуск 2

Мақалада геокеңістік кескіндерін зерттеуде жеке аналитикалық есептерді шешуге пайдалануға болатын ең танымал ақысыз онлайн-ресурстар қарастырылған. Earth Explorer, LandViewer, EO Browser тәрізді сервистердің атқаратын қызметтеріне талдау жасалып, Солтүстік Қазақстан ауылшаруашылық тәжірибе станциясының 134,8 га шалғынды жерінің бақылау полигонына EOS Land Viewer және EO Browser платформаларында зерттеу жүргізілген. Зерттеу барысында осы платформаларда деректер қоры, талдау, экспорттау және аналитикалық мүмкіндіктері, Time Series Analysis функциясының соңғы 4 жыл нәтижесі, ауылшаруашылық дақылдарының өнімділігін болжау, өнімділік карталары, вегетация карталары, тұқым/тыңайтқыш карталарын алу, арналар комбинациясын таңдау, тәжірибе станциясында өсетін дәнді дақылдар жайлы ақпаратты алу тәрізді функцияларына тоқталған. Осы сервистердің қызметтеріне саралай келе, бүгінгі таңда бар геоақпараттық жүйелер ақылы және ашық бастапқы кодтар геоэкологиялық карта жасауда кез келген дерлік зерттеулерді жүргізуге мүмкіндік беретінін атауға болады. Ең бастысы, ГАЖ қолданушысының (зерттеушінің) қарастырылатын тақырыптың, қойылған тапсырманың мәнін түсінуі және жұмысты орындауға арналған әдіс пен бағдарламалық құралды таңдауда өз бетінше шешім қабылдауы болып табылады. Алайда, осылардың ішінде ең жылдам, мүмкіндіктері мол EOS Data Analytics халықаралық компаниясының Land Viewer геоаналитикалық сервисін ерекше атап өтуге болады.

https://doi.org 10.48081/IBMC4367

2022

Выпуск 2