Темірбетон бұйымдарын жоюға арналған электр разрядты технологиясы бірқатар экологиялық кемшіліктері бар қатты материалдарды қайта өңдеудің механикалық әдістеріне перспективті балама болып табылады. Берілген жұмыста электрлік жарылыстың әсерінен плазмалық разрядтық арнаның пайда болуы кезіндегі қатты материалдың кернеулі-деформациялық күйінің толқындық динамикасы қарастырылған.Разряд тізбегінің жұмысын, разрядтық арнаның кеңеюін және серпімді-пластикалық толқындардың генерациясын дәйекті түрде сипаттайтын физикалық-математикалық модель шеңберінде материалдағы шұңқырдың пайда болуының әртүрлі механизмдері қарастырылады - аз энергия сыйымдылығы, бетінен шағылысқан толқындар есебінен жүзеге асырылады және энергияны көп қажет етеді, онда қабат функциясының жарықтары қысу кернеулерінің тікелей толқынынан туындайды; өңделген материалды жоюдың ең тиімді шарттары анықталады. Шығару тізбегінің параметрлері мен материалдың кернеулі-деформациялық күйі мен бұзылу сипаты арасындағы байланыс көрсетіледі, бет пішіні мен контур параметрлерінің ықтимал бұзылу сипатына әсері бағаланады. Осылайша, энергияның «жылдам» кірісі бар электрлік жарылыстың негізгі зақымдаушы факторы созылу тангенциалды кернеулер аймағы екені анықталды. Энергияны енгізудің «баяу» режимінде деструкция ең алдымен ығысу деформациялары есебінен, ал энергияның жылдам түсуі кезінде созылу тангенциалды кернеулерінен болады. Жұмыстың нәтижелері электр разряды немесе аралас әдістерді қолдана отырып, темірбетон бұйымдары мен тау жыныстарын қайта өңдеуге арналған электр станцияларын жобалау кезінде пайдалы болуы мүмкін.

https://doi.org/10.48081/HUYA9265

2023

Выпуск 4

Условия режима работы систем электроснабжения быстро меняются. Причиной является изменения, как со стороны источника питания, так и со стороны нагрузки. Устойчивая работа системы электроснабжения базируется на математических моделях и правилах эксплуатации. При меняющихся условиях возникает вероятность неадекватного описания ситуации и соответственно ошибочной работы электрооборудования и системы электроснабжения в целом. Для предотвращения данной ситуации необходимо производить проверку параметров режима и применяемых методов расчета на адекватность. Важнейшим критерием работы системы электроснабжения является уровень потерь электроэнергии. При меняющихся условиях составляющие потерь электроэнергии меняются. В таком случае встает вопрос о необходимости исследования параметров режимов систем электроснабжения, выявление составляющих потерь электроэнергии при учете несимметрии и несинусоидальности для уменьшение потерь при передаче и распределении электрической энергии. В статье рассмотрены такие вопросы как потери электроэнергии влияют на ценообразование. Знание потерь энергии и их отнесение к конкретным элементам сетевой системы имеет существенное значение для принятия мер, направленных на минимизацию ценообразование и тарифы на электроэнергию. От того насколько будет объективно будет произведён расчет нормативных потерь, будет зависеть доход энергоснабжающих компаний. Если не досчитаем страдает энергоснабжающие компании, а если пересчитаем, то страдает потребитель. Поэтому нужно совершенствовать методику расчета нормативных потерь.

https://doi.org/10.48081/EGPY1079

2023

Выпуск 4

Бірнеше жұмыс кристалды байланыстыру үшін mm-wave сымсыз қосылымдарын пайдалануды қамтиды және олардың жүйелік деңгейде кідірісі мен икемділігі төмен таралуының арқасында бұл жаңа парадигма қолданыстағы көп ядролы архитектуралардың масштабталу кедергілерін жеңе алатынын көрсетеді. Дегенмен, дәл сол жұмыстар чиптің сымсыз ішкі арнасын дұрыс түсінбестен 10 Гбит/с-тан жоғары жылдамдықты және 1 Pj/bit-ке жақын тиімділікті болжайды. Бұл мақалада мұндай болжамдар коммерциялық чиптердің шығындары мен дисперсиясын бағалай отырып, шындықтан алыс екендігі алғаш рет көрсетілген. Негізгі мәселені одан әрі ашу және WNoC әлеуетін растау үшін осы жаңа сымсыз сценарийдің бірегей қасиеттерін - монолитті және статикалық сипатты қолданатын әдістеме ұсынылды, оның қолданылуы мақалада талқыланады. Сценарийдің бірінші қасиеті арнаны жобалауға мүмкіндік береді, яғни таратуды жақсарту үшін өндіруші үшін чипсет пакетін ыңғайлы түрде өзгерту мүмкіндігі бар. Зерттеу чиптің жиілік реакциясын оның корпусының өлшемдерін мұқият таңдау арқылы оңтайландыру үшін осы бірегей қасиетті пайдаланады. Ақырында, оған бейімделу үшін арнаның статикалық қасиеттері қолданылады және физикалық деңгейде қарапайым түзетулер арқылы тиімділік пен жылдамдықты арттыру әдеттері қарастырылады.

https://doi.org/10.48081/XCCW5875

2023

Выпуск 4

Статья посвящена актуальной проблеме – управлению режимами работы энергосистемы для обеспечения регулирования потоков электроэнергии. Для воздушных линий электропередач (ВЛЭП) электроэнергетических систем (ЭЭС) Казахстана с большим количеством параллельных линий разного класса напряжения и значительной протяженности характерно неоптимальное распределение потоков мощности. Развитие и внедрение устройств координации для управления фазами режимных параметров приводящих к перераспределению активных и реактивных мощностей по элементам электропередачи способствует повышению управляемости энергетической системы. В статье рассмотрены инновационные технологии гибких (управляемых) систем электропередач на переменном токе FACTS на основе фазоповоротного трансформатора (ФПТ). Для оптимального потокораспределения, снижения потерь и повышения пропускной способности, разработанных и эксплуатируемых зарубежными энергокомпаниями, было проведено сопоставление и анализ функциональных особенностей ФПТ. Исследования проводились на универсальных стендах ЭВ-4 и ТОЭ-335.1 для определения углов поворота и фазовых сдвигов.

https://doi.org/10.48081/RNHH2479

2023

Выпуск 4

Исследование технологии Digital Twin в учебном процессе представляет особый интерес, так как дает совершенно новые возможности для предоставления информации и получения как теоретических и практических знаний. В работе рассмотрена перспективные направление развития в рамках образовательного процесса. Изучено развитие LMS систем и Digital Twin технологий. Анализировано ииспользование Moodle совместно с лицензией GNU GPL дает ряд преимуществ. Данный пакет документов распространяется под лицензией GNU GPL, при этом проект относится к категории Open Source. Лицензионное соглашение GNU GPL позволяет распространять программное обеспечение свободно с обязательным предоставлением исходного кода. В рамках исследования в Moodle был интегрирован пакет SCORM, который передает в локальное ключевые параметры и получает ответы на запросы. Таким образом был определен обмен данными между образовательной онлайн системой и локальным приложением с Digital Twin технологией. В ходе исследовательской деятельности была успешно разработана новая модель учебной платформы с интегрированной Digital Twin технологией, которая может взаимодействовать с локальным приложением, которое позволяет ограничить распространение специальных материалов, предназначенных для служебного использования.

https://doi.org/.48081/VQFC9074

2023

Выпуск 4

Қазіргі әлемде күн энергетикасының жоғары даму қарқыны жақын арада ол электр энергиясының негізгі көздерінің біріне айналады деп айтуға мүмкіндік береді. Мақалада автономды энергиямен жабдықтау үшін жаңартылатын энергия көздерінен жұмыс істейтін энергия жүйелерін пайдаланудың өзектілігі, атап айтқанда, елдің энергетикалық тәуелсіздігін нығайтуға ықпал ететін тұтынушылар үшін экологиялық таза және экономикалық тұрғыдан тиімді электр энергиясын өндіру үшін күн энергиясын қолданудың өзектілігі қарастырылған. Энергияның негізгі көздері, атап айтқанда сұйық отын генераторы, газ тәрізді отын генераторы, күн электр станциялары, автономды энергиямен жабдықтау үшін қолданылатын шағын гидрогенераторлар қарастырылады. Дизельді электр станциясымен салыстырғанда күн электр станциясын пайдаланудың техникалық-экономикалық негіздемесі 25 жыл есептік пайдалану уақытымен келтірілген. Дизельді және күн электр станциясының жүйелері үшін жабдықтар мен техникалық қызмет көрсету құны анықталды. Автономды энергиямен жабдықтау үшін сұйық (дизель) отынмен жұмыс істейтін электр станциясы мен күн электр станциясының пайдалану шығыстары қарастырылды. Энергиямен жабдықтау жүйелері үшін қолданылатын әртүрлі энергия көздері ұсынылған. Автономды энергиямен жабдықтау жүйелері үшін ұсынылған энергия көздерінің артықшылықтары мен кемшіліктеріне салыстырмалы талдау жүргізілді. Дизельді электр станциясымен салыстырғанда күн электр станциясының негізгі артықшылықтары атап өтілді.

https://doi.org/10.48081/LARA2459

2023

Выпуск 4

Biomass gasification is a promising technology for converting organic materials into valuable gases such as syngas, hydrogen, methane, and chemical feedstocks. This process involves complex thermochemical reactions influenced by various parameters. This article explores key factors affecting product quality during biomass gasification, including feedstock composition, moisture content, particle size, operating conditions, catalysts, and sorbent-to-biomass ratio. The study sheds light on the advantages and disadvantages of different gasifier types, such as updraught, downdraught, fluidised bed, and entrained flow, highlighting their suitability for specific applications. It also delves into the significance of parameters like steam-to-biomass ratio and air equivalence ratio. The findings underscore the importance of optimizing these factors to enhance gasification efficiency and minimize undesired byproducts. Biomass gasification holds significant potential for sustainable energy production and should be explored further to harness its benefits effectively.

https://doi.org/10.48081/JTYR5134

2023

Выпуск 4

Бұл мақалада жел мен күн сияқты жаңартылатын энергия көздерінің өсіп келе жатқан интеграциясына байланысты электр энергетикасы жүйесінде барған сайын өзекті болып келе жатқан дискілерді дамыту қарастырылған. Жаңартылатын энергия көздері өзгермелі және болжанбайтын табиғатымен танымал, бұл электр жүйесінің тұрақтылығын сақтау үшін қиындықтар тудыруы мүмкін. Батареялар сияқты сақтау құрылғылары төмен өндіріс кезеңдерінде пайдалану үшін жаңартылатын көздерден өндірілетін артық энергияны сақтау құралдарын қамтамасыз ету арқылы осы мәселелерді шешуге көмектеседі. Сақтау құрылғыларының электр жүйесінің тұрақтылығын арттырудың бір жолы-жаңартылатын энергия өндірісінің ауытқуларына қарсы буферді қамтамасыз ету. Мысалы, күн энергиясы жоғары өндірілген кезде, артық энергия кейінірек пайдалану үшін батареяларда сақталуы мүмкін және босқа кетпейді. Бұл жаңартылатын энергия өндірісінің төмен деңгейінде де желіге тұрақты энергия жеткізілімін қамтамасыз етуге көмектеседі. Сонымен қатар, үнемдеулерді нақты уақыт режимінде сұраныс пен ұсынысты теңестіру арқылы желіні тұрақтандыруға көмектесетін жиілікті реттеу сияқты қолдау қызметтерін көрсету үшін пайдалануға болады. Соңғы жылдардағы зерттеу бағыттарының бірі-энергияны сақтау жүйелері үшін жақсы басқару алгоритмдерін жасау. Бұл зерттеулердің мақсаты әртүрлі жұмыс сценарийлерінің шығындары мен артықшылықтарын ескере отырып, энергияны сақтау жүйелерінің жұмысын оңтайландыратын алгоритмдерді әзірлеу болып табылады.

https://doi.org/10.48081/ZNDI9686

2023

Выпуск 4

Отмечено, что построение защит на миниатюрных магниточувствительных элементах, например, герконах, устанавливаемых на безопасном расстоянии от токоведущих шин, позволит решить одну из актуальных задач электроэнергетики - уход от традиционных трансформаторов тока. Предложены максимальная токовая защита повышенной надежности, получающая информацию о токах в шинах от герконов, и конструкция для их крепления в ячейках комплектных распределительных устройств. Конструкция представляет собой полый опорный изолятор, выпускаемый промышленностью, внутри которого располагаются герконы, логическая часть и выходной орган защиты. Для повышения надежности функционирования защиты она оснащена встроенной тестовой диагностикой неисправностей. Диагностика запускается нажатием кнопки, через контакты которой подается тестовый сигнал на обмотки герконов. Затем контролируется появление напряжения в заданных точках схемы защиты. Если оно отсутствует в какой-либо из этих точек, то фиксируют неисправный элемент и сигнализируют о неисправности в схеме. При этом контролируется исправность всех элементов защиты, включая и герконы. Подробно рассмотрено поведение защиты в различных режимах, а также как осуществляется и какие неисправности выявляются в устройстве.

https://doi.org/10.48081/UWZP6161

2023

Выпуск 4

Обсуждаются достоинства и недостатки традиционных дифференциальных защит преобразовательных установок и защит на герконах. Предлагается дифференциальная защита с герконами, чувствительность которой обеспечивается путем блокировки по второй гармонике при броске намагничивающего тока силового трансформатора установки. Она отличается от других еще и тем, что для получения информации о токе в фазах со стороны высшего напряжения трансформатора используются обмотки герконов, установленных вблизи их токопроводов (при этом герконы могут служить измерительными органами максимальных токовых защит). Дается методика выбора уставок подобных защит и оценивается их чувствительность. Особое внимание уделяется выбору параметров герконов, установленных вблизи токопровода постоянного тока, а также их управляющих обмоток, подключенных к выходам двухполупериодных выпрямителей, получающих питание от обмоток герконов со стороны высшего напряжения трансформатора. Рассмотрено поведение защиты в различных режимах работы преобразовательной установки. С помощью предложенной методики установлено, что пока область использования защиты ограничена преобразовательными установками с трансформаторами мощностью 0,25÷10 МВА, а при больших мощностях для определения её чувствительности требуется проведение дополнительных исследований.

https://doi.org/10.48081/FTXF3182

2023

Выпуск 4