Қазіргі таңда радиоэлектрондық құрылғылардың санының қарқынды өсуі радиожиілік спектрінің тапшылығын туғызады, сонымен қатар электромагниттік жағдайды едәуір қиындатады және радиобақылау функциялары мен міндеттерін жетілдіруді талап етеді. Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасының аумағын есекере отырып, қолданыстағы жерүсті радиомониторинг құралдарының шеңберінде радиобақылаудың функциялары мен міндеттерін сапалы орындау мүмкін емес. Дегенмен осындай аумағы үлкен елдер үшін радиожиілік спектрін пайдалану радиомониторингі жүйесінің тиімділігін арттыру үшін радиобақылау станциясы ретінде төмен орбиталы шағын ғарыш аппараттарды пайдалану орынды. Мақалада қолданыстағы жерүсті радиоэлектрондық құралдар үшін энергетикалық қорды бағалау және талдау жүргізілді және радиомониторингтің функциялары мен міндеттерін орындау үшін бір төмен орбиталық шағын ғарыш аппарат негізінде жерсеріктік радиомониторингтің жабынын талдауы келтірілген. Төмен орбиталы ғарыш аппараттарының негізінде радиомониторинг жүйесін енгізу радиомониторинг жүйесінің тиімділігін арттыруға және Қазақстан Республикасында радиожиілік спектрін тиімді пайдалануға мүмкіндік береді.

https:/doi.org/10.48081/AOOY1040

2021

Выпуск 2

Кентау трансформатор зауытының электрмен жабдықтау жүйесі қоректендіруші, таратушы, трансформаторлық және түрлендіргіш қосалқы станциялардан және оларды байланыстыратын кәбілдік және әуе желілерінен, жоғары және төменгі кернеулі ток өткізгіштерден тұрады. Электрмен жабдықтау жүйесі қызмет көрсетуде сенімді, ыңғайлы және қауіпсіз болатындай және қажетті энергия сапасын, қалыпты және апаттан кейінгі режимдерде электрмен жабдықтаудың үздіксіздігін қамтамасыз ететіндей болып құрылады. Сонымен қатар, электрмен жабдықтау жүйесі шығындар, жылдық шығындар, энергия шығындары бойынша үнемді болуы тиіс. Мақалада зауыт ішіндегі электрмен жабдықталуын есептеу, бетон цехының электр схемасын есептеу және таңдау, зауыттың қоректендіру желісінің кернеуін таңдау, БТҚС трансформаторларының қуатын таңдау, бетон цехының электрмен жабдықталуын есептеу жұмыстары жүргізілді, оған мыналар кіреді: қабылдағыштарды қоректендіру пункттері бойынша бөлу, қоректендіру пункттері бойынша есептеу жүктемелерін анықтау, ұзақ мерзімді рұқсат етілген ток жүктемесі бойынша қоректендіру желісінің қималарын таңдау және оларды кернеудің жоғалуы бойынша тексеру, күштік электр тарату желісі мен қорғаныс аппараттарын таңдау.

https://doi.org/10.48081/BAGK3834

2021

Выпуск 2

В статье рассмотрены основные современные подходы прогнозирования потребления электрической энергии, применяемых в мировой энергетике, в том числе автономное использование моделирования нейросетей. Проведен структурный анализ современных методов формирования математической модели электроэнергетических систем и разработка интеллектуальной информационной системы мониторинга потребления электроэнергии. Изучены основные классические методы проведения прогноза (аналитический, статистический, вероятностный), выявлены их недостатки и уязвимые стороны. Проанализирована вероятность эффективности применения существующих моделей прогнозирования для электроэнергетических систем Республики Казахстан. Разработан список целевых задач, которые нуждаются в реализации алгоритмами прогнозирования потребления электроэнергии на различных объектах.

https:/doi.org/10.48081/DJLB3547

2021

Выпуск 2

Бұл мақалада тозаң дайындау жүйесінің диірмендерінің энергетикалық үнемділігін арттыру бойынша негізгі ережелері баяндалған. Бірінші тарауда энергетикада қолданылатын диірмендер туралы жалпы мағлұмат келтірілді. Диірмендер жіктеліп, олардың сипаттамалары, соның ішінде шарлы барабанды диірмендердің (ШБМ), балғалы диірмендердің, орташа жүрісті диірмендердің жетістіктері мен кемшіліктері баяндалған. Шарлы барабанды диірмендердің (ШБМ), балғалы диірмендердің, орташа жүрісті диірмендердің кемшіліктерін ескере келе, энергетикалық үнемдеу мақсатында әрі арзан, әрі қарапайым үлгідегі жаңа диірменді ұсындық. Ұсынылған диірменнің мүмкіндіктері, ерекшеліктері және жалпы құрылысы туралы баяндадық.

https:/doi.org/10.48081/CDXP6254

2021

Выпуск 2

На современном розничном рынке электроэнергии у региональной электросетевой компании формируются «выпадающие доходы». Это связано с практикой регулирования ее деятельности. Выпадающие доходы обостряют проблему дефицита инвестиций в сети и приводят к повышению конечной цены электроэнергии. Описан процесс формирования выпадающих доходов, представлен метод их расчета, дающий более точные результаты, чем другие методы; оценена эластичность выпадающих доходов по наиболее значимым факторам; обсуждаются способы решения проблемы выпадающих доходов.

https://doi.org/10.48081/ZQRK1934

2021

Выпуск 2

В настоящей статье авторы рассматривают вопросы использования для устройств релейной защиты электроустановок от коротких замыканий различных магнитоуправляемых преобразователей без применения традиционных металлоемких трансформаторов тока с ферромагнитными сердечниками. Надо сказать, что исследования в этой области были начаты еще во второй половине прошлого столетия по рекомендации международного комитета по большим энергетическим системам СИГРЭ, которые остаются актуальными и по сегодняшний день. Как известно, сейчас широко внедряются и используются устройства релейной зашиты, выполненные на микропроцессорах, надежность которых не выше, чем у электромеханических или полупроводниковых, а стоимость в десятки, а то и сотни раз выше. Одним из перспективных путей построения устройств релейной защиты без трансформаторов тока с ферромагнитными сердечниками является использование магнитных трансформаторов тока, катушек Роговского, магниторезисторов, магнитодиодов, датчиков Холла, герконов, имеющих каждый по отдельности и в целом свои преимущества в сравнении с защитами выполненных с использованием вышеназванных трансформаторов тока. Рассмотренные токовые защиты с применением данных преобразователей тока, предлагают новый подход в выполнении релейной защиты различных электроустановок.

https:/doi.org/10.48081/TQGM5106

2021

Выпуск 2

В работе проведен анализ существующих методик расчета конденсатора паровой турбины. Каждые методики имеют свои преимущества и недостатки. Так не по всем методикам можно провести расчет раздельного влияния загрязнений трубок и присосов воздуха. Проведен тепловой расчет конденсатора КГ2-6200 по методикам ВТИ, КТЗ, УГТУ-УПИ, ИТО (США). По результатам теплового расчета конденсатора получено, что методики ИТО (США) и ВТИ при сопоставлении со справочными данными имеют наименьшие погрешности. В методиках КТЗ и УГТУ-УПИ при изменении одного из параметров процесса нужно все время уточнять значения теплофизических свойств воды и конденсатной пленки в зависимости от температуры. Рекомендовано использовать методики КТЗ, УГТУ-УПИ при разработке математической модели с использованием способов интенсификации теплопередачи. Создана модель для диагностики конденсатора, учитывающая влияние присосов воздуха и загрязнений на величину давления пара в конденсаторе. Расчет проведен для конденсатора КГ2-6200 и эжектора ЭПО-3-200, установленных на АлЭС ТЭЦ-2. Математическую модель конденсатора можно использовать как на производстве, так и в процессе подготовки специалистов-теплоэнергетиков при выполнении виртуальных лабораторных работ.

https://doi.org/10.48081/UOHV2676

2021

Выпуск 2

На фоне экономического и экологического оптимального управления электроэнергетическими системами важную роль играют точные прогнозы потребления. Для того чтобы сделать максимально точные прогнозы, необходимо разработать и исследовать модели, учитывающие возрастающую количественную структуру и, благодаря значительно большему количеству наблюдений, максимально повысить качество прогнозирования. Искусственные нейронные сети (ИНС) все чаще используются для решения нелинейных задач для растущего объема данных, на которые влияют человеческие и другие факторы. В настоящей работе рассматриваются различные сетевые структуры и гиперпараметры для поиска оптимальной конфигурации сети для прогнозирования показателей электрической нагрузки. Искусственные нейронные сети моделируется в Matlab. Исследование должно показать, имеют ли и какие преимущества (глубокие) нейронные сети в прогнозировании показателей электрической нагрузки. Во время исследования обращено внимание на влияние количество узлов сети и данных, на обучение искусственных нейронных сетей, а также на выбор исторических ценностей/глубина исторических ценностей. Целью работы является имитационное исследование и оценка качества и оптимальности прогнозной модели на основе искусственных нейронных сетей для показателей электрической нагрузки.

https:/doi.org/10.48081/NXFF1499

2021

Выпуск 2

«Triangle» бағдарламасын қолдана отырып термодинамикалық модельдеу жүргізу, фазалық құрам бойынша үштік жүйелердің диаграммасын құру «Terra» бағдарламасының деректер базасын пайдалана отырып жүргізілді. Алынған есептеулер нәтижелері бойынша зерттеліп отырған металдық жүйенің толық фазалық құрамын сипаттайтын құрушы байланыстар анықталды. Мақалада Fe-W-Si және Fе-W-C үштік жүйеге арналған «Triangle» кешенді бағдарламасын қолдану арқылы термодинамикалық есептеулерді жүргізу және зерттеу сұрақтары қарастырылған. Алынған нәтижелер бойынша темір-вольфрам қорытпаларында пайда болатын негізгі фазалар және олардың температураға байланысты өзгерістері зерттелді. Сонымен қатар, балқытудың нақты материалдық тепе-теңдігін жасау және қорытпаның құрамын термодинамикалық реттеу мүмкіндігі қарастырылды.

https:/doi.org/10.48081/NBXM5649

2021

Выпуск 2

Мақалада биоэтанол өндіру үшін жаңартылатын энергияны пайдалану мәселелері қарастырылған. Қостанай облысы дамыған ауыл шаруашылығы саласы болып табылады. Жердің көп бөлігі дәнді дақылдар мен жүгерінің, майлы дақылдар мен көкөністердің егіс алқаптарына бөлінген. Аграрлық дақылдарды өндіру, тасымалдау, сақтау және өңдеу процесінде өсірілген дақылдардың едәуір бөлігі жарамсыз болып қалады. Оларды кейіннен негізгі мақсаты бойынша пайдалану мүмкін емес. Көбінесе қорланбаған өрістерде шіріп кетеді немесе лақтырылады. Мақалада қарастырылған материал ауылшаруашылық қалдықтарын салыстырмалы түрде арзан биоэтанолды өндіру үшін пайдалануға болатындығын көрсетеді. Өңірде халықтың басым бөлігі ауыл тұрғындары. Елді мекендер бір-бірінен алыс қашықтықта орналасқан. Ауыл тұрғындарының қажеттіліктерін, ауылдық инфрақұрылымдарды қамтамасыз ету үшін биоэтанолды электр және жылу энергиясының көзі ретінде пайдалану ұтымды болар еді. Биоэтанол өндірісінің қалдықтары мал азығына жарамды, бұл ауылдық жерлер үшін және қоршаған ортаға экологиялық жүктемені азайту үшін де маңызды. Адамның өмір сүру процесінде биоэтанол алуға, содан кейін жылу және электр энергиясын алуға жарамды қатты тұрмыстық қалдықтар жасалады. Келтірілген есептеулер қатты тұрмыстық қалдықтарды биоэтанолға өңдеудің орындылығын көрсетеді. Еуроодақ елдері өз ғалымдарының зерттеулерін пайдалана отырып, биоэтанол мен синтетикалық отын түрлерін өндіру жөніндегі технологияларды табысты дамытуда. Қазақстан майлы дақылдарды өңдеу тәжірибесі мен қажетті егіс алқаптарына ие бола отырып, биоэтанол өндіру саласын табысты дамыта алады.

https:/doi.org/10.48081/UBOR1884

2021

Выпуск 2