В настоящее время одним из наиболее перспективных направлений в области диагностирования эксцентриситета ротора асинхронного двигателя считается то, в котором для измерения смещения ротора используют емкостные измерительные преобразователи. При этом наиболее простым в изготовлении и установке считается емкостной измерительный преобразователь, который выполнен в виде пазового клина с электродом в виде металлической фольги. В связи с этим в данной работе предложен метод моделирования зависимости емкости преобразователя такого типа при вращении ротора с открытыми пазами. Исследованы зависимости спектра этой емкости от отношения ширины преобразователя к ширине раскрытия паза статора и от отношения ширины раскрытия паза ротора к величине воздушного зазора. На основании этого разработаны рекомендации по выбору информационного признака повреждения, разработана блок-схема системы диагностики, а также рекомендации по определению параметров ее элементов. В электроэнергетике, например, при диагностировании электрических машин (ЭМ) из-за их простоты и надежности все большую популярность приобретают методы, в которых измерение перемещения элементов электрических машин осуществляется с помощью емкостных измерительных преобразователей (ИП).

https://doi.org 10.48081/YHMZ9631

2022

Выпуск 2

Бұл мақалада аралас отын брикеттерін өндіру арқылы ауыл шаруашылығы қалдықтары мен қамысты қайта өңдеу мүмкіндігі талданады. Қазақстан Республикасында өте үлкен аумақтарды алып жатқан, ыстық ауа райында ауыр өрттерге, сондай-ақ аумақтың батпақтануына әкелетін қамысты тоғайлар үлкен проблема туғызады. Ауыл шаруашылығының негізгі қалдықтарының бірі – қамыс пен сабан. Бұл қалдықтар көміртегінің жоғары мөлшерімен сипатталады. Осыған байланысты қалдықтарды тауарлық өнімге қайта өңдеу бойынша шағын және орта ықшам өндірістерді дамыту өзекті болып отыр. Жұмыста сабан сияқты ауыл шаруашылығы қалдықтары қосылған қамыстан жасалған отын брикеттерінің энергетикалық сипаттамаларына талдау жасалды. Патенттік іздестіру және әдебиеттік шолу жүргізілді, оның талдауы нәтижесінде таңдап алынған мәселе бойынша зерттеу жүргізудің орындылығы анықталды, бұл ауыл шаруашылығында қамыс пен ауыл шаруашылығы қалдықтарынан алынған брикеттерді пайдаланудың артықшылықтарына байланысты.

https://doi.org 10.48081/GHAP5366

2022

Выпуск 2

В статье рассмотрены вопросы распространения электромагнитных волн в ромбической антенне – незамкнутой системе проводов, подвешенных высоко над землей, по которой текут переменные токи. Разобраны теоретические и практические вопросы, связанные с направленностью антенны с учетом множителя решетки бегущей волны в горизонтальной и вертикальной плоскостях. Определенные полученные показатели значений направленности антенны для максимально применимой частоты и оптимальной рабочей частоты позволят производить работы для решения специальных задач, где существенна точная направленность излучения. Показаны расчеты, определяющие электромагнитное поле внутри волновода с учетом граничных условий, которым должны удовлетворять векторы электрического и магнитного поля для увеличения диаграммы направленности антенны. Были рассмотрены волны электрического типа для вертикальной плоскости и магнитного типа для горизонтальной плоскости распространения электромагнитной волны. Приведены линейные и нелинейные зависимости для незатухающей волны с вещественной постоянной. Даны расчеты, которые показывают, что данные конструктивные размеры и тип антенны применимы к минимальным значениям излучения электромагнитной волны, что соответствует ее направленному распространению

https://doi.org 10.48081/ZJQH8877

2022

Выпуск 2

В работе представлены результаты по возможности низкоуглеродного сжигания топлив ухудшенного качества на примере эксплуатации отопительного котла «Камкор – 300». Исследования показывают на возможность снижения эмиссий СО и СО2 в окружающую среду при отработке оптимальных режимов «топливо – воздух – продукты сгорания» без нарушения нормируемого теплообмена в устройстве и отработке конструкции внутреннего топочного объёма. В исследованиях получен эффект снижения выбросов СО и СО2 при сжигании низкосортного угля месторождения «Майкубинское». Предлагается геометрическая корректировка работы котла длительного горения с верхним подводом воздуха для увеличения времени пребывания топочных газов в объеме котла. Условия корректировки предполагают получение дополнительного теплового эффекта за счёт образования синтез – газов в зоне их генерации, образованной при условиях дефицита кислорода. Оптимальным в исследованиях является режим дефицита кислорода при коэффициенте избытка воздуха, равном 0,56, позволяющим снизить эмиссии СО на 0,32 % ниже нормируемого и снижение эмиссий СО2 на 0,2%. Возникающий дополнительный тепловой эффект оказывает влияние не только на снижение эмиссий, но и на эффективность работы котла в целом при повышении его эксплуатационно – экономических показателей. Предварительные расчёты показывают на возможность экономии топлива до 6 – 11 % на котлах заданной конструкции при снижении выбросов СО и СО2 на 8-13%.

https://doi.org 10.48081/JBPJ5900

2022

Выпуск 2

В статье проанализировано влияние параметров потока в камере сгорания на эмиссию NOx. Исследуется влияние на уровень термических и мгновенных NOx давления, времени пребывания газов в камере сгорания и степени смешивания топлива и воздуха. Результаты исследования показывают, что эмиссия мгновенных NOx не зависит от давления в камере сгорания. Рост температуры пламени увеличивает образование не только термических NOx, но и мгновенных NOx. В качестве параметра смешивания топлива и воздуха выбрано отношение флуктуаций среднего коэффициента эквивалентности к среднему коэффициенту эквивалентности. Показано, что сжигание предварительно перемешанных смесей при температуре пламени <1950К и с малым временем пребывания в зоне горения обеспечат сведение до минимума объёмов термических NOx и достижение сверхнизких уровней эмиссии NOx в целом. На основе полученных зависимостей сформулированы требования к созданию новых горелочных устройств для камер сгорания газовых турбин с уровнем выбросов оксидов азота меньше 20 ppm при 15%О2. Статья может быть интересна исследователям и специалистам в области теплоэнергетики.

https://doi.org 10.48081/CPYH8655

2022

Выпуск 2

Отсутствие проверенных методов функциональной диагностики виткового замыкания в обмотках ротора синхронного компенсатора и возникновение таких повреждений в габоритных электротехнических оборудованиях приводит к большим экономическим затратам. В статье приведен поиск диагностических признаков возникновения короткого замыкания в обмотках ротора на основе вейвлет-анализа ЭДС на выходных данных датчика магнитного поля, установленного в СК. На базе непрерывного вейвлет-преобразования проведена оценка экспериментальных данных для получения графика во временной шкале, позволяющего выявлять локальные неоднородности исследуемого сигнала. Алгоритм тестировался на оснований данных датчиков, которые установлены непосредственно на самом синхронном компенсаторе. На оснований отклонения данных спектрограммы непрерывного вейвлет-преобразования сигнала от датчика рассеяния магнитного поля можно выявить наличие витковых замыканий в обмотке синхронного компенсатора. Предложенный метод обработки данных позволяет заблоговременно выявлять витковые замыкания.

https://doi.org 10.48081/VKAK6934

2022

Выпуск 2

Жергілікті Ethernet желілерінің негізгі сипаттамаларына әртүрлі физикалық сипаттағы көптеген факторлар әсер етеді, олардың ішінде: бұралған жұп параметрлер, Физикалық деңгейде кодтау, Физикалық деңгейде электр сигналдарын түрлендіру, импульстік кедергілердің параметрлері. Бұл мақалада байланыс желілері арқылы ультра қысқа электромагниттік импульстардың әсерінен Ethernet жергілікті желісінің фрагментінің модельдеу моделі жасалды, бұл әртүрлі параметрлері бар ультра қысқа электромагниттік импульстарға ұшыраған кезде кадр қателерін анықтауға мүмкіндік береді. Модельдеу моделі MatLAB/Simulink ортасында жасалды. Компьютерлік эксперименттер жүргізілді. Компьютерлік модельдеу нәтижелері бойынша қысқа мерзімді электромагниттік импульстардың параметрлері таңдалды, бұл ақпараттық сигналдардың үлкен бұрмалануына әкеледі, олар кейіннен табиғи эксперимент жүргізу кезінде қолданылады. Модельдеу модельдерінің блоктарын жасау үшін Simulink: Communications Toolbox кеңейтімін қолданамыз. Бұл кеңейту пакеті MATLAB ортасында телекоммуникациялық жүйелерді модельдеуге байланысты есептеулерді жүргізуге арналған. Біріншіден, пакет функциялары сандық байланыс жүйелеріне бағытталған, бірақ аналогтық модуляция және демодуляция функциялары да бар. Бұл мақалада 10GBase-T технологияларына негізделген жергілікті есептеу желілеріне ультра қысқа электромагниттік импульстардың әсер ету модельдері қарастырылғандықтан, төменде көрсетілген стандарттар үшін әзірленген және жетілдірілген модельдер келтірілген.

https://doi.org 10.48081/MCRJ4860

2022

Выпуск 2

В данной статье проанализировано современное состояние проблемы применения промышленных и техногенных отходов энергетики и металлургии в строительной отрасли в целом, выполнен обзор мирового и отечественного опыта использования промышленных отходов в строительной керамике. Доказано, что многотоннажное производство керамических строительных материалов сопровождается активным потреблением природного сырья, приводя к постепенному его истощению. Поэтому производители строительных материалов испытывают потребность в расширении сырьевой базы природного сырья, а также вовлечения в производство техногенных отходов. Это влечет за собой необходимость изыскания новых научных подходов к выбору сырьевых материалов, выработке критериев оценки возможности использования такого сырья для получения высококачественных строительных материалов. Решение этих проблем требует проведения теоретических и поисковых исследований по изысканию путей и способов получения керамических и композиционных структур, обеспечивающих достижение высоких механических характеристик и других эксплуатационных свойств. В статье проведен анализ научных трудов по применению техногенных отходов топливно-энергетического комплекса в строительной керамике: золы-уноса с ТЭЦ, металлургического шлака и красного шлама.

https://doi.org 10.48081/JXDI3996

2022

Выпуск 2

Мақалада фазалық роторы бар асинхронды үш фазалы қозғалтқыштың көмегімен басқару арнасын құру мүмкіндігі қарастырылған. Зерттеудің мақсаты-дөңгелек ағашты сұрыптау үшін басқару арнасын іске асыру әдістерін жасау. Ағаш материалдарын автоматтандырылған сұрыптау қазіргі заманғы орман қоймаларында, Ағаш өңдеу және ағаш өңдеу кәсіпорындарында негізгі жұмыс түрлерінің бірі болып табылады. Автоматтандырылған сұрыптау кезінде бойлық транспортерлер олардың жұмысын автоматты басқаруды қамтамасыз ететін бөрене шашыратқыштармен және командалық аппараттармен жабдықталады. Сұрыптау құрылғысын таңдау қойманың жүк айналымына, ассортименттің құрамына, сұрыптаудың бөлшектілігіне және тұтынушыларға ағаш материалдарын жөнелту жағдайларына байланысты, әдетте, дөңгелек ағашты сұрыптау кезінде негізінен тізбекті орман тасымалдаушылары қолданылады. Бұл жұмыста басқару каналын іске асыру үшін тахогенераторлар мен реттелетін электр жетегін қолдану, Бақылау каналының жылдамдығын реттеу және үздіксіз сұрыптау құрылғыларының қосымша құралдарын қолданбай басқару мүмкіндігі қарастырылған.зерттеу Matlab 2021a-да модельдеу әдісін қолданды, бұл басқару каналының дамыған іске асырылуының жұмыс қабілеттілігін тексеруге және басқару каналының жұмыс көрсеткіштерінің қателіктерін бағалауға мүмкіндік береді. Модельдеу нәтижелері басқару арнасын іске асырудың ұсынылған әдісін практикалық қолдану мүмкіндігін растады. Алынған нәтижелерге сүйене отырып, дискретті сұрыптау құрылғыларын басқару үшін басқару арнасын іске асырудың бұл әдісін қолдануға болады деп қорытынды жасауға болады.

https://doi.org 10.48081/YBLX2364

2022

Выпуск 2

Ұсынылып отырған жұмыста қорғанысты құру мүмкіндігі критикалық мәндерге жету бойынша емес, қорғалатын объектінің күйін сипаттайтын шамалардың өзгеру динамикасы бойынша қарастырылады. Біздің жағдайда жүйенің күйін, оның ішінде қалыпты емес жұмыс режимінің түрін анықтау үшін анық емес логика (Fuzzy Logic) элементтерін пайдалану ұсынылады. Әр түрлі салаларда анық емес логика мен нейрондық желілерді қолдану мысалдарын зерттеу негізінде, бір фазалы қысқа тұйықталуды анықтау үшін электр желілерін қорғау және автоматтандыру құрылғыларында анық емес логика элементтерін қолдану мүмкіндігі мен тиімділігі дәлелденген.

https://doi.org 10.48081/KLTX7071

2022

Выпуск 2